Voel je je overweldigd? Mooi. Juist dat gevoel kan van grote waarde zijn voor jou als leider.
In een wereld waarin technologie zich razendsnel ontwikkelt, markten voortdurend bewegen en de toekomst lastig te voorspellen is, is het niet gek als je je af en toe overweldigd voelt. Zelfs ervaren leiders kennen dat gevoel. Het laat juist zien dat je de situatie in al haar complexiteit begrijpt—en weet dat er geen snelle of eenvoudige oplossingen bestaan.
The Dunning-Kruger Effect: te zeker van je zaak?
Mensen met weinig kennis overschatten zichzelf vaak. Psychologen noemen dat het Dunning-Kruger-effect. In de praktijk zie je dit terug bij leiders die vol zelfvertrouwen besluiten nemen, zonder echt te begrijpen waar het over gaat. Ze vertrouwen blind op hun intuïtie, negeren advies en staan niet open voor andere perspectieven. Gevolg: matige beslissingen, gefrustreerde teams en stilstand in ontwikkeling. Bescheiden leiders pakken het anders aan. Zij beseffen dat ze niet alles weten, stellen vragen, luisteren en blijven leren. En precies daardoor nemen ze vaak betere beslissingen.
Twijfel als kracht
Twijfel betekent niet dat je faalt. Het laat juist zien dat je scherp hebt wat er speelt en openstaat voor andere perspectieven. Leiders die durven toe te geven dat ze niet alles weten, geven hun team de ruimte om mee te denken, luisteren actiever en kunnen zich beter aanpassen aan verandering.
Onderzoek laat zien dat zulke leiders zorgen voor meer psychologische veiligheid op de werkvloer. Teamleden voelen zich vrij om ideeën te delen, vragen te stellen en fouten te maken. Het resultaat? Meer innovatie, betere samenwerking en sterkere teams.
Metacognitie: denk na over je denken
Hoe maak je van bescheidenheid een kracht? Door metacognitie:
bewust nadenken over je eigen manier van denken. Zelfreflectie.
Dat begint met jezelf bevragen. Wat weet ik zeker? Wat niet? Waar vul ik dingen zelf in? En waar zie ik misschien iets over het hoofd?
Leiders die metacognitie toepassen, nemen na belangrijke beslissingen even de tijd om terug te blikken. Wat werkte? Wat niet? En waarom? Ze zoeken actief naar feedback, ook van mensen met minder ervaring. En ze leggen hun ideeën hardop uit—want als je iets niet helder kunt uitleggen, begrijp je het vaak nog niet goed genoeg.
Die manier van denken helpt niet alleen tegen overmoed, maar ook tegen imposter syndrome: het gevoel dat je eigenlijk niet goed genoeg bent. Door eerlijk te kijken naar wat je wel en niet weet, bouw je aan een realistisch en stabiel zelfvertrouwen.
Dit soort zelfreflectie is cruciaal voor het beheersen van het Dunning-Krugereffect. Door regelmatig je eigen kennis en besluitvormingsproces te onderzoeken, kun je overmoed voorkomen voordat het je in de weg zit.
Hoe kan je het Dunning-Kruger effect tegengaan? |
Stel regelmatig vragen aan jezelf |
Vraag jezelf af wat je fout zou kunnen doen of wat je niet weet. Dit houdt overmoed in toom door je kennishiaten te benadrukken. |
Vraag feedback aan anderen |
Vraag proactief input van collega's, mentoren of je team. Externe perspectieven bieden een realitycheck en helpen je bij het kalibreren van je zelfevaluatie. |
Reflecteer op beslissingen |
Neem na belangrijke beslissingen de tijd om te evalueren wat je hebt geleerd. Het opschrijven van de geleerde lessen (zelfs in een dagboek) versterkt het bewustzijn van fouten en voorkomt herhaling. |
Leg het verhaal uit aan anderen |
Probeer een nieuw concept of je strategie aan iemand anders uit te leggen. Deze metacognitieve oefening laat zien of er gaten in je kennis zitten – als je moeite hebt met het uitleggen van je verhaal, moet je waarschijnlijk meer leren. |
Aanpassen en leren: de lerende leider
In een wereld die continu verandert, is blijven leren geen luxe maar noodzaak. Volgens het World Economic Forum heeft in 2025 de helft van de werkenden nieuwe vaardigheden nodig. En dat geldt ook voor leiders.
De leiders die het verschil maken, zijn degenen die blijven groeien. Die lezen, vragen stellen, cursussen volgen en luisteren naar mensen met een frisse blik—ongeacht hun positie of ervaring.
Satya Nadella, CEO van Microsoft, veranderde de cultuur van het bedrijf van een know-it-all naar een learn-it-all-mentaliteit. En Jacinda Ardern, voormalig premier van Nieuw-Zeeland, liet tijdens crisismomenten zien dat je ook kunt leiden met twijfel. Ze luisterde, betrok anderen en bleef menselijk.
Goede leiders hebben niet altijd de meeste antwoorden. Maar ze weten wanneer ze moeten luisteren, bijleren en zich aanpassen. Ze durven bescheiden te zijn—juist als het spannend wordt.
Voel je je overweldigd? Zie het als een signaal. Je bent alert. Je voelt verantwoordelijkheid. Je staat aan.
Gebruik dat. Stel vragen. Reflecteer. Blijf leren. En geef ook anderen die ruimte.
Want in onzekere tijden is bescheidenheid geen zwakte, maar een kracht.
Een vorm van leiderschap waar je echt op kunt bouwen.